Monday, May 28, 2007

Бусдын амьдрал – Lives of others

Комминизмийн өмнөх шат нь социализм юм хэмээн хэгжүүн дугарч байсан олон хувьсгалт нөхдийн ихэнх нь өнөөдөр түүхийн харгуйтай хамт ул мөргүй урсан одож зарим хэтэрхий хэгжүүн загнасан нь түүхийн хогийн саванд алдар нэр, ховдог зантайгаа чихүүлж хоцорчээ. За тэгээд социализмийн үеэр юу элбэг байсан бэ гэвэл хоол унд, идиал бодол санаанаасаа илүүтэйгээр төрийн хяналт л элбэг байлаа. ЗХУ-г дагасан социалист орнуудад бараг л золбин нохой хаана бие засаж байгааг нь хүртэл төр хянах гэж оролдог байснаас болж альваа үйл ажиллагаа ашигт үйлийн коэфцент багатай байхаас гадна энэхүү гаж системийн тулгуур хэсэгт гахайнууд үүрлэж, нийгэм айдаст автан улмаар хэлмэгдүүлэлт ч бас элбэг тохиолддог байв. “Бусдын Амьдрал” хэмээх кино бол энэ үеийг сайтар дүрсэлж гаргаж ирсэн билээ.

Жорж Орвелийн “Амьтны Ферм” гэдэг номонд гахайнууд фермийн удирдлагыг гартаа авч өөрсдйин дураар дүрэм журам өөрчилж, бусад амьтдын амьдарлыг бусниулж байгаагаар гардаг. Энэхүү номон дээр гарч байгаатай адил, амьдрал дээрх гахайнуудад нэг нийтлэг зүйл байдаг нь тэд бусдаас давуу эрх эдлэн, төрийн эрхэнд ард түмний төлөө биш өөрсдийнхөө төлөө хуруу хумсаа хугалдагт оршино. Өнөөдөр бид нарын мэддэг хурдан морь уралдуулж, цагаан сараар хаш хөөрөг солилцон, алтан бүс бүсэлж суудаг гахай нараас хамаагүй өмнөхөн Зүүн Германыг социолист байх үед олон гахайнууд тэнд оршин байвай.

Оскарын Шагналтай энэ кинонд нийтлэг шинж төрхтэй улс төрийн нэг гахайгаас гадна эрх чөлөөт нийгмийг хүсэмжилсэн зохиолч, Стаци хэмээх тагнуулын газар ажиллах офицер нар гардаг. Намын Төв хорооны сайд гахай уг зохиолчийн эхнэрт санаархан, бузар санаагаа гүйцэлдүүлэхийн тулд өөрийн тушаалаа ашиглан тагнуулын нохойдыг зохиолчийн араас тависнаар түүнийг нэг л буруу гишгэвэл эдгээр бууны ноход зуухад бэлэн отно. Кино ч цаашаа үзэгчидийг уйдахааргүй үргэжлэнэ.

Баабар ах нэгэн өгүүлэлдээ “улс тєрийн гахай тэжээж байхаар Украйны цагаан гахай тэжээе” гэсэн нь бас тийм ч амар бүтчих эд биш л дээ. Украйны гахай цөөрсөндөө биш, олдохгүйдээ биш харин улс төрийн гахай тэжээх тогтолцоог унагана гэдэг нэг хүн хийхэд арай л хүнддэх даваа байх. Хэдийгээр хүнд даваа ч гэсэн кинон дээр гарах зохиолч маань нийгэмд орших гахайг биш, харин гахайг таргалуулдаг, түүнийг өөгшүүлдэг тэр л системийн эсрэг зогсдог. Энэ кинонд хүн бүр өөр өөрийнхөө зүтгэвэл нарны гэрлийг ямар ч гахайны туурай хааж чадахгүй гэдгийг тодорхой хэмжээгээр харуулжээ.

Өнөөдрийн Герман улс дэлхийн хоёрдугаар дайны дараагаар газрын хөрстэй тэгшлэгдсэн тэр Германтай харьцуулашгүй болтлоо хөгжсөнийг хэн хүнгүй мэдэж байгаа байх. Түүгээр ч барахгүй Герман улс хүний эрхийг хүндэлж, эрх чөлөөг нь хамгаалдагаараа эрх чөлөөний унаган хөрс болсон Америк, Англиаг гүйцэж түүрүүлсэн гэдгийг дэлхийн нэртэй Нью Ёорк Таймс сонин хүлээн зөвшөөрч. Үүнийг уншаад Жүүдүүдийг хомроглон устгаж байсан энэ орон яаж энэ өндөрлөг хүрдэг байнаа гэж өөрийн эрхгүй асуух байх. Тэгвэл тэдний хөгжлийн эх үүсвэр нь зөвхөн өндөр бүтээмжтэй технологид биш харин туулж өнгөрүүлсэн зам бүрээсээ шинэ зүйл сурч, хийсэн алдаанаасаа суралцацгааж байдагт оршино. Германчуудын хийсэн энэхүү кино бол хүнд алдаагаа давтахгүй гэсэн сургамжтай бас нэг бүтээл мөнөөс мөн. Тийм ч учраас чадварлаг түүхч, чадалтай сурвалжлагч, тууштай парламентын гишүүд, бүтээлч зохиолчид, шилдэг кино найруулагчид бүгд л Герман улсыг өнөөгийн зэрэгт хүртэлх хөгжил дэвшил рүү өгсөхөд түших тулгуур алхах шат болж өгсөн. Нөгөөтэйгүүр эдгээр оюун ухаант хүмүүс л мууг сайнаас нь ялгаж салгаж гахай гэдэг нь зөвхөн гахайны арстай амьтан болгоныг биш бас гахайны дотортойг нь хэлдэг гэдгийг гэдгийг харах нь бусаддаа тусалж, алдаа оноог нь тохируулж байжээ. Энэхүү кино бидэнд ч гэсэн догонцсон амьдралийн маань суурийг тулах ивvvр болог ээ.

16 comments:

ntsetsbold said...

Ug ni odoogiin mongolchuud maani uzvel ih l heregtei kino baina daa. Bi bas uzej baisan esehee sain sanadaggui.

Uuriin chine helsenchlen neg hun hiij barah ajil bish gedegtei chine sanal neg baina, harin oluulaa yaj uurchluh ve geheer odoogiin ene neg sonin system-iig uurchluh l heregtei baih gej bodoj baina. Minii bodloor hamgiin ehend uurchluh yostoi yum ni bolovsrol bolon zaluuchuudiin setgelgeeg uurchluh heregtei baih. Tegej chadval zaluu uye ni arai uur bolno baih.Mun sain hudulmurluulj surgah heregtei baih.

Anonymous said...

Confi, ene kinony talaar sain oilgoogui bololtoi, bichsentei chin sanal niilsengui.

Anonymous said...

Ug kinond soyliin yamnii said ooriin erh medlee yaj ashiglaj bgaa tuhai gardag ch kinony gol zorilgo ni DDR- iin " unen " ba Stasi giin talaar bus sain hun baih gej yu ve ? gesen tuhai oguuleh gesen bolov uu gej oilgoson.

Dreymann zohiolchiin huvid tuunii motivation uls turees bus tsever huvi hunii hair, hardaltaas uuseltei baisan bolov uu.

Busdyn amidralaas Wiesler ooriigoo tanij, tuund yu dutaj baigaag oilgoj eheldeg. Tuunii uilj baidag hesgiig sanaj baina uu? Suuld bas Bertolt Brecht iin shulegiig unshij , ".... sain hun bolohiig hicheene" gesen Wolfgang Bocherts iin muruudtei duug sonsoj bdag.
URLAG tuuniig sain hun bolgodog ba ene talaar busdyn amidral oguulehiig hicheesen baih.

Anonymous said...

*URLAG tuuniig sain hun bolgodog ba ene talaar busdyn amidral oguulehiig hicheesen baih gej sanagdsan.

A.Амарсайхан said...

Дөлгөөний блогоос энэ рүү ороод сэтгэгдэл үлдээсэн. Дөлгөөний блогоос сэтгэгдлээ уншаарай.

Anonymous said...

Anonymous Confi huu hoyriin yariltslaga:

Anonymous: Chinii ulaan dars amttai gej chi zuv helsen bna shuu.
Confi : Chamaig ingej hellee geed bi yu ch hojih yum bilee dee.
Anonymous: Minii zuv baihad bi urgelj hojdog baisan bol ch...
Confi : ee hoorhii doo, minii zuv ene ter geed huleen zuvshuurchij bgaa yum uu ? xexe
Anomymous: Ene bol minii huvid NO PROBLEM za yo ! DASAAGUI l bolohoos... ( uurtai shinjtei )
Confi : za teed hurdan dasaach dee, xexe
Anonymous: Hey ? zuvhun ene UDAA ?
Confi: Ene yavdal bur 2 dahi udaagaa bolj bna shtee, xexe
Anonymous: Chi harj bna uu, bi chamd yamar ulger duurial boldogiig...
Confi: ...

iim l bna daa.

Anonymous said...

Confidence of Youth, Confi huu hoyoriin yariltslaga udahgui bichegdene. Tur huleegeerei !

Anonymous said...

Anonymousiig tanisan shoo, ahahaha
Zavtai bol maniixaa Projectiig neg shuumjleedxeech xugshuun, guij baina shoo.

Anonymous said...

yooyo, end bichij edr... chi shuu ...haha,
e mailiig chin avsan. Onoodor uulzya. :)

Anonymous said...

ene bichleguudiig ustgachihaarai, bayarlalaa.

mgloo said...

hi, confi, yamar urt yum be...unshih gesenee zalhuu hurchihlee sorry, gehdee goyo kino baisan shuu, teriig l heleh gesen yum
tsetsbold>Goodbye Lenin bas mongolchuud uzehed huurhun kino :D

Д.Цогбадрах said...

Би саяхан Батзаяагийн блогийг уншлаа. Үнэхээр өрөвдөлтэй юм. Тэрээр одоо хүнд өвчинтэй байгаа. Түүндээ шаналан зовж байгаа ....... Та бүхэн түүнд туслахыг хүсвэл http://lovelife.delhii.net/ руу ороорой. Д.Цогбадрах

Anonymous said...

2006 onii hamgiin sain kinonuudiin neg ni bolson. Bas tegeed suuliin heden jil garsan ter Gegen die Wand, Untergang, Goodbye Lenin ene terees iluu bish iom aa gehed dutahaargui sain kino baina lee. Ier ni suuliin heden jil germanuud neleen heden chanartai kino hiicheh shig bolloo.

Anonymous said...

Uls tor geheesee iluutei huvi hunii ooriigoo neej baigaa tuhai gevel iluu tohiroh boluu? Medeej tuhain ueiin Soc niigmiin hardlaga serdlegiig toiron uil yavdal ornodog hedii ch gol duriin gantsaardal, yavaandaa tuunii setgehuid garch bui oorchlolt geed yag l tsever HUN gedeg amitnii dotood ertontsiig haruulsan, hunii medrehuin tuhai nulims gartal haruulsnaaraa gaihamshigtai bolson bailee.

Anonymous said...

Жорж Оруэллийн тэр Анимал фармийн талаар бас альтернатив тайлбар байдгийг мэдэх үү? Фермийн эзэд-хүмүүсээр бол цагаан арьстнууд ө.х. англо-саксуудыг, харин амьтдаар бол бөмбөрцгийн зүүн хагасын хүмүүс буюу биднийг (оросууд ба шар арьстнууд) дүрсэлсэн гэдэг юм билээ.

guo hu said...
This comment has been removed by the author.