Бусдын амьдрал – Lives of others

Комминизмийн өмнөх шат нь социализм юм хэмээн хэгжүүн дугарч байсан олон хувьсгалт нөхдийн ихэнх нь өнөөдөр түүхийн харгуйтай хамт ул мөргүй урсан одож зарим хэтэрхий хэгжүүн загнасан нь түүхийн хогийн саванд алдар нэр, ховдог зантайгаа чихүүлж хоцорчээ. За тэгээд социализмийн үеэр юу элбэг байсан бэ гэвэл хоол унд, идиал бодол санаанаасаа илүүтэйгээр төрийн хяналт л элбэг байлаа. ЗХУ-г дагасан социалист орнуудад бараг л золбин нохой хаана бие засаж байгааг нь хүртэл төр хянах гэж оролдог байснаас болж альваа үйл ажиллагаа ашигт үйлийн коэфцент багатай байхаас гадна энэхүү гаж системийн тулгуур хэсэгт гахайнууд үүрлэж, нийгэм айдаст автан улмаар хэлмэгдүүлэлт ч бас элбэг тохиолддог байв. “Бусдын Амьдрал” хэмээх кино бол энэ үеийг сайтар дүрсэлж гаргаж ирсэн билээ.

Жорж Орвелийн “Амьтны Ферм” гэдэг номонд гахайнууд фермийн удирдлагыг гартаа авч өөрсдйин дураар дүрэм журам өөрчилж, бусад амьтдын амьдарлыг бусниулж байгаагаар гардаг. Энэхүү номон дээр гарч байгаатай адил, амьдрал дээрх гахайнуудад нэг нийтлэг зүйл байдаг нь тэд бусдаас давуу эрх эдлэн, төрийн эрхэнд ард түмний төлөө биш өөрсдийнхөө төлөө хуруу хумсаа хугалдагт оршино. Өнөөдөр бид нарын мэддэг хурдан морь уралдуулж, цагаан сараар хаш хөөрөг солилцон, алтан бүс бүсэлж суудаг гахай нараас хамаагүй өмнөхөн Зүүн Германыг социолист байх үед олон гахайнууд тэнд оршин байвай.

Оскарын Шагналтай энэ кинонд нийтлэг шинж төрхтэй улс төрийн нэг гахайгаас гадна эрх чөлөөт нийгмийг хүсэмжилсэн зохиолч, Стаци хэмээх тагнуулын газар ажиллах офицер нар гардаг. Намын Төв хорооны сайд гахай уг зохиолчийн эхнэрт санаархан, бузар санаагаа гүйцэлдүүлэхийн тулд өөрийн тушаалаа ашиглан тагнуулын нохойдыг зохиолчийн араас тависнаар түүнийг нэг л буруу гишгэвэл эдгээр бууны ноход зуухад бэлэн отно. Кино ч цаашаа үзэгчидийг уйдахааргүй үргэжлэнэ.

Баабар ах нэгэн өгүүлэлдээ “улс тєрийн гахай тэжээж байхаар Украйны цагаан гахай тэжээе” гэсэн нь бас тийм ч амар бүтчих эд биш л дээ. Украйны гахай цөөрсөндөө биш, олдохгүйдээ биш харин улс төрийн гахай тэжээх тогтолцоог унагана гэдэг нэг хүн хийхэд арай л хүнддэх даваа байх. Хэдийгээр хүнд даваа ч гэсэн кинон дээр гарах зохиолч маань нийгэмд орших гахайг биш, харин гахайг таргалуулдаг, түүнийг өөгшүүлдэг тэр л системийн эсрэг зогсдог. Энэ кинонд хүн бүр өөр өөрийнхөө зүтгэвэл нарны гэрлийг ямар ч гахайны туурай хааж чадахгүй гэдгийг тодорхой хэмжээгээр харуулжээ.

Өнөөдрийн Герман улс дэлхийн хоёрдугаар дайны дараагаар газрын хөрстэй тэгшлэгдсэн тэр Германтай харьцуулашгүй болтлоо хөгжсөнийг хэн хүнгүй мэдэж байгаа байх. Түүгээр ч барахгүй Герман улс хүний эрхийг хүндэлж, эрх чөлөөг нь хамгаалдагаараа эрх чөлөөний унаган хөрс болсон Америк, Англиаг гүйцэж түүрүүлсэн гэдгийг дэлхийн нэртэй Нью Ёорк Таймс сонин хүлээн зөвшөөрч. Үүнийг уншаад Жүүдүүдийг хомроглон устгаж байсан энэ орон яаж энэ өндөрлөг хүрдэг байнаа гэж өөрийн эрхгүй асуух байх. Тэгвэл тэдний хөгжлийн эх үүсвэр нь зөвхөн өндөр бүтээмжтэй технологид биш харин туулж өнгөрүүлсэн зам бүрээсээ шинэ зүйл сурч, хийсэн алдаанаасаа суралцацгааж байдагт оршино. Германчуудын хийсэн энэхүү кино бол хүнд алдаагаа давтахгүй гэсэн сургамжтай бас нэг бүтээл мөнөөс мөн. Тийм ч учраас чадварлаг түүхч, чадалтай сурвалжлагч, тууштай парламентын гишүүд, бүтээлч зохиолчид, шилдэг кино найруулагчид бүгд л Герман улсыг өнөөгийн зэрэгт хүртэлх хөгжил дэвшил рүү өгсөхөд түших тулгуур алхах шат болж өгсөн. Нөгөөтэйгүүр эдгээр оюун ухаант хүмүүс л мууг сайнаас нь ялгаж салгаж гахай гэдэг нь зөвхөн гахайны арстай амьтан болгоныг биш бас гахайны дотортойг нь хэлдэг гэдгийг гэдгийг харах нь бусаддаа тусалж, алдаа оноог нь тохируулж байжээ. Энэхүү кино бидэнд ч гэсэн догонцсон амьдралийн маань суурийг тулах ивvvр болог ээ.