Friday, June 30, 2006

"Урга. Территория любви" a.k.a. "Close To Eden"

Алдарт Михалковын гэр бvлийнхийг мэдэхгvй хvн лав ховор биз. Хэдэн vеэрээ Оросын улс тєрєєс авхуулаад урлаг соёл хvртэл маш гvн гvнзгий нєлєє vзvvлсэн хvмvvс. Єдгєє хvртэл амьд сэрvvн буй эцэг Сергей Михалков нь ЗХУ болон ОХУ-ын тєрийн дууллуудын шvлгийг бичсэн, бага хvv Андрей Михалков нь Холливуудад Куросавагийн зохиолоор кино найруулж, харин том хvv Никита Михалков нь 2 киногоороо Оскарт єрсєлдєєд нэгэнд нь хvртэж чадсан бол нєгєєд нь авангаа алдсан юм. Тэгвэл энэ удаад Никита Михалковын тэрхvv 1992 оны Оскарт маш хvчтэй єрсєлдєєд Францын “Indochina”-д ялагдсан “Уурга” хэмээх киноны талаар бичихээр шийдэв.

“Уурга” буюу баруунд “Close to Eden” нэрээрээ олны танил болсон энэ кино нэг талаараа Монголчуудыг дэлхий нийтэд сурталчлахад томоохон хувь нэмрийг оруулсан боловч нєгєє талдаа бидний тухай арай л дэгсдvvлчихсэн мэт. Ямар сайндаа манай Антропологийн багш нэгэн удаа надаас “танай Монголчууд єнєє Уурганыхаа доор нєгєє юу яадаг хэвээрээ юу?” гэж асуусан тvvхтэй. Ер нь ганц би ч биш, надаас єєр олон хvмvvс иймэрхvv асуултын бай байсан тухай нэг биш удаа сонсож явав. Гэхдээ тэдний дотроос магадгvй хамгийн марзан нь зохиолч, сэтгvvлч Б. Цэнддоогийн дурсамж байх. Мань эрийг Египет-д хуралд оролцож байхад нь нэгэн Азери (Азербайжан) мэргэжил нэгт нєхєр нь байн байн “танайхан нєгєє уурганыхаа доор юу яадаг .. надад хэлчих л дээ” гээд амар заяаг нь vзvvлэхгvй байж. Цэнддоо яахав, угийн шооч марзан юм болхоороо сvvлдээ “vгvй” гэсээр байгаад тэсвэр нь алдагдаад “За яахав, би чамд л гэж хэлж байгаа юм шvv. Єєр хvнд хэлэв ээ. Бид нар одоо уурганы доор хийхээ болиод удаж байгаа. Харин оронд нь хээр газар очоод параболан антенн зоогоод дээр нь Азербайжаны тугийг єлгєєд нєгєє юу яадаг болсон” гэж амыг нь тагласан юм гэнэ лээ. Магадгvй уншигч танаас хэн нэгэн нєхєр иймэрхvv асуулт асуувал ингээд хєєрхєн хариулчихаж болох нь.

Харин одоо кино руугаа эргэж ороход, би єєрєє review бичье гэхээр над мэтэд нь хэт хvнд юм шиг санагдаад байна. Тэгэхээр энэ удаад сэтгvvлч Ч. Эрдэнэ-ий “Их Гурвалжин” ном дээр энэхvv киноны талаар бичсэн байсныг нь тавьлаа. Мань эр онолын физик энэ тэр гээд жаахан залдаг ч гэсэн тvvний сэтгэмжvvдийг нь уншихад гэмгvй. Бичих арга барил нь их євєрмєц санагддаг.

Дашрамд дурдахад киноны гол дvрийн залуу (Гомбо билvv?) єнгєрсєн зун Франц эхнэртэйгээ хамт аялал хийж яваа гээд Сvх Жанжины талбай дээр манаргаж явахыг нь харсан юм байна.

Сэтгэгдэл

УБТВ-ээр vзvvлсэн Н. Михалковын “Уурга” кино Оросын соёлын “Духовность” гэдэг чанар бас ч гээгдэж арилаагvйг гэрчиллээ. Ногоон тал, дов толгод, гол ус. Монгол айл. Залуу гэр бvл, хєгшин эх, баянхуурддаг охин, бага шиг банди, хєлсний ажилчин орос жолооч, хятад хєлийн газар. Монгол хаа байгаа нь vл мэдэгдэнэ. Хот оров. Авгайн захисныг эс авав. Дугуй, зурагт авав. Оростойгоо ялиггvй будилав. Мориороо гайхуулав. Харах сєгєєтэй нь эс олдов. Гэрийн зvг шогшив. Vдлэв. Нєєш идэв. Ярвайв. Юуг эс мэдэхэв. Зvvрмэглэв, зvvдлэв. Эртний догшин баатрууд давхиад ирэв, асуув, монгол гэв, зэвсгээ яав гэв, хариу байдаггvй, загнуулав, зодуулав, дугуй, зурагт байтугай оросын машин дашийншог. Сэрэв, гайхав, гэртээ ирэв. Зурагтаа залгав, салхи vлээв, сэнс эргэв, суваг солив: хятад орилно, дахиад солив: Буш, Горбачев, солив, солив, хятад, хятад, Си-Эн-Эн, Си-Эн-Эн. Монгол хаа байгаа нь vл мэдэгдэнэ. Газар дээр ганцаар мэт. Гарав, уургаа босгов, vе єнгєрєв, хар утаа баагив, шатахуун тvгээгvvр сvндэрлэв. Америкт ах нь байдаг согтуу Монголоос єєр Монгол сураггvй л.
Vзэгч бодов, байлдаангvй гэж голов, євєр этгээдийг баалав гэж баярлав, унтав, зvvдлэв, баатрууд гараад ирэв, хэн бэ чи гэв, монгол гэв, зэвсэггvй байж монгол гэдэг яасан мал вэ гэв, загнав, зодов, жаданд єлгєхєє шахав, орилов, сэрэв, унтууцав, уурлав, vхсэнийхээ зэвсэгийг нэхээд байна гэв, ёстой зэрлэгvvд гэв, цай уув, амсхийв, бодов, халаасны хутганаас ондоо зэвсэг юу байна гэв, бидэнд юу байна гэв, тэгээд сэлэм агсах юм уу гэв, дотор хvн шивнэв, сэтгэлд харвав, тйим байна, зэвсэг хэрэгтэй байна гэв, ямар зэвсэг, бодов, бодов, монголоо алдав гэж бодов, монголоо олно гэж сэтгэв, монголоос ондоо зэвсэг хаа байх билээ гэв.
“Уурга” кино ийнхvv тєгсєв. Олон vг алга байв. Алиа салбадай vгvй байв. Харин их урлаг байв. Бvр байсан шиг байв. Маш чухал сэдэвтэй, маш сайн бvтээл. Тиймээс кино зохиолд vргэлжлэл бий юмсанж хэмээн сэтгэгдэв.
Миний vзсэнээр бол, монголчууд ийм байна, гэхдээ тэд ийм байхгvй, байх учиргvй, учир нь тэдний тvvх єєр байсан гэж энэ кино бас л зєгнєн vгvvлэх мэт. [...]

Wednesday, June 14, 2006

3 Iron (2004)

Сая "Edukators"-ийн review бичиж байх зуур нэгэн гоё кино санаанд орлоо. Корeа tv сериалуудын бємбєгдєлтєєс болоод Солонгос киноноос жаахан зайлсхийгээд байдаг болсон миний бие "3 Iron"- г vзээд сэтгэл ихэд хєдлєснийг нуушгvй ээ. :-)




Эзэнгvй айлуудын гэрт нь орж, хэд хоног амьдраад тэр зуураа гэр орныг нь цэвэрлэж, эвдэрч сандайчсаныг нь засаж сэлбээд явдаг нэг залуугын талаар єгvvлнэ. Гол дvрийн залуу нэг удаа эзэнгvй айлд орлоо гэж андуурч ороод нєхєртєє зодуулаад vлдсэн залуухан бvсгvйг олсоноор єрнєнє. Yргэжлэлийг таньд vлдээе.
Уг киноны нэг гол онцлог нь киноны дvрvvдэд харилцан яриа бараг байхгvй бєгєєд араб хєгжим дууг ашигласан нь киног ихэд чимж єгсєн санагдсан. Нэг харц нэг vйл хєдлєл маш олон зvйл єгvvлж болдгыг, маш хялбархан vнэнхvv beautiful киног урт удаан хугацаа гэлтгvй хийж болдгыг vзvvлнэ. Найруулагч Ким Ки-Дук нь уг киноны зохиолыг нэг сарын дотор бичиж 16 хоногт багтаан кино зургаа аван 10 єдєрт киноны эвлvvлэгээ хийж дуусан аж. Олон улсын кино фестифалиудаас олон шагнал євєртєлж дэлхийн кино урлагын цуглуулгад єєрийн байр сууриа эзэлж чадсан энэхvv сонирхолтой киног TA заавал олж vзээрэй !


ENJOY !

The Edukators (2004)

Урьд нь цухас дурдаж байсан "Edukators" хэмээх киног товчхоон танилцуулюу гэж бодлоо.
Капитализмын эсрэг тэмцэгч vзэл санаатай єсвєр насны залуус баян чинээлэг айлуудын гэрт эзгvйчлэн орж, тавилгагуудыг нь санаанд оромгvй байрлалаар єєрчилж тавиад нэг ч зvйл авалгvйгээр захиа орхин одно. Энэ мэт vйлдлээр тэдгээр хvмvvсийг тvгшvvрт оруулан єєрсдийн vзэл бодлоо илэрхийлэхийг оролддог. Ээлжит ажлаа хийн нэгэн айлд тавилга хэрэгсэлийг нь єєрчилж байгаад уг айлын эзэнд баригдах ба аргагvйн эрхэнд барьцаанд авч уул руу гарна. Yргэлжлэлийг хэрхэн єрнєхийг уг киноноос vзээрэй.
:-) Таньд л гэхэд сонирхолтой !
Шинэ санаа сэдэв бvхий уг киног бидний танил "Goodbye Lenin " киног бvтээгчид бvтээсэн бєгєєд, кино зохиол болон дvрvvдийн харилцан яриа нь илvv сонирхол татах болов уу. Киноны Soundtrack-хувьд санаанд хvрээгvй, илvv гоё хvчтэй хєгжимтэй байсан бол гэж бодогдож байсан.
ENJOY !
...Your Days of Plenty Are Numbered...

Monday, June 12, 2006

GOAL (2005)

Мєрєєдєл бvхэнд эхлэл бий...
-------------------------------

Мексикээс хууль бусаар хил даван Америкт орж ирсэн нэгэн гэр бvлийн амьдрал, хєлбємбєгийн хоббитой Сантиэгo гээч єсвєр насны хvv, тvvний залуу хvн бvрт байдаг оргилуун хvсэл тэмvvлэл киноны эхлэл.
Хар ажилд нухлагдсаар хувь заяатайгаа эвлэрсэн аав нь хvvдээ "Энэ ертєнцийн хvмvvсийг зєвхєн 2 л ангилдаг. 1 дэх нь гаднаа цэцэрлэг бvхий том байшинтай нєхдvvд, 2 дахь нь тэр хvмvvсийн цэцэрлэгийн євсийг засдаг нєхдvvд ... Чи бид нар 2 дахь ангилалийх, бидэнд ачааны машин л хэрэгтэй, тэгвэл бид бизнесээ єргєжvvлж чадна. Энэ л бодит амьдрал" мэтээр сургаалын vгсийн хvйтнээр хэлнэ.

Гэсэн хэдий ч Сантиэгo мєнгєє цуглуулан UK руу яван, мєрєєдєлдєє хvрэх замаа New Castle -ийн шалгуураар эхэлнэ. Шалгуурын 1 сард эерэг vнэлгээ авч чадахгvй байсаар буцах замд амьдралд нь ганц ТОМ аз тохионо... \(^o^)/

---------------------------------------

Кинон дээр гарсан Беkхам, Зидане, Фиго нар харин яг єєрсдєє юу гэдэг дээр багахаан эргэлзээд єнгєрсєн...

The Dreamers (2003)


"Сvvлчийн Эзэн Хаан" буюу "The Last Emperor" хэмээх томоохон киног vзээд сууж байсан цаг саяхаaн. Тэр vеэс л Бернардo Бертoлюччи хэмээх зохиолч, найруулагчыг мэддэг болсон.
Тvvний найруулсан шинэ кино гарсаныг харан, явж vзээд vнэхээр тєсєєлж байсанаас илvvы сонирхолтой, кинонд хайртай, киногоор амьсгалдаг хvний хийхийг зорьсон сайн бvтээл болсныг мэдрэнгээ, сэтгэл хєдлєн байж vзэж билээ...

Кинoны vйл явдал 1968 оны Парис хотод Мэттюv хэмээх Америкаас ирсэн, киног шимтэн сонирхогч оюутан залуу, мєн єєрийн ижил сонирхолтой Изабелле, Тео хэмээх эгч дvv хоёртой танилцаж байгаагаар эхэлнэ. Улмаар ээж аав 2-оо амралтанд явсан хойгуур Мэттюvг гэртээ авчирч 3-уул хамт амьдарч эхлэх ба энэ vеэс л бие биенээ ойлгон, дурлаж єєрсдийн шинэ бєгєєд этгээд мэдрэмж, нєхєрлєлийн євєрмєц байдлыг олж байгааг vзvvлдэг. Хэдэн єрєєн дотор бvхэл єдрийг єнгєрvvлэх 3 залуу кино таан тоглож, бие биенээ шийтгэл болгож sexual гаж vйлдлийг хийлгvvлж байгаа хэд хэдэн хурц хэсгvvд нь зарим vед цочирдуулж байснийг хэлэх хэрэгтэй.
:-)
Тэдний vйл хєдєлгєєн, дvрvvдийн харилцан яриа зэрэг нь vнэхээр сонирхолтой содон санагдаж байсан. Тvvнчлэн хуучны кинонуудын хэсгээс авч ашигласан нь киноны эвлvvлэг vнэхээр сайн болсныг гэрчилнэ. Жишээ нь Louvre дундуур тэр 3-ийн La Bande Aparte(дэлхийн кино урлагын томоохон тєлєєлєгч Jean Luc-Gorard-ийн 1960-аад онд хийсэн алдартай кинонуудын нэг) киноны баатруудыг дууриан яг адилхан гvйж байгааг эвлvvлж харуулсан нь маш их таалагдсаан. Хэрвээ та франц киног шимтэн vздэг бол энэхvv эрoтиk утга уянгын євєрмєц киног заавал олж vзээрэй !


ENJOY !