Friday, December 08, 2006

Das Experiment

Танил маань 3 сарын курст сууж цагдаа болчихоод догширсныг яана! Юм л бол барьна, хорьно, торгоно, эрүүлжүүлнэ, бороохойдно хэмээн агсарч гарна даа. "Би дүрэмт хувцастай цагдаа хүн" гэж архирна. Гуравхан сарын дотор "Хуучин малгайгаа сольсноос, Хуучин муу толгойгоо солиогүй л байлтай". Яагаад номхон төлөг шиг байсан хүн, догшин бар шиг болж орхидог билээ?

Энэ үзэгдлийг сэтгэл зүйн үүднээс тайлах чухал туршилт 1970-аад оны эхээр Dr.Zimbardo-ийн удирдлага доор хийгдсэн аж.
Шоронгын "хуяг", "хоригдол" гэсэн дүрүүдэд institutional norm хэрхэн илрэхийг үзүүлэхийг зорилгоор, Stanford Uni-ийн хонгилд бяцхан шорон байгуулж, туршилтад оролцогчдыг цуглуулах зар түгээжээ. Ингээд "насанд хүрсэн, сэтгэл зүйн хувьд тогтвортой, элдэв хэвийн бус зуршилгүй, цагаан арьст" 24 оюутныг шалгаруулан авч туршилтаа эхэлж гэнэ.
Гэтэл анхлан 2 долоо хоног үргэлжлүүлэхээр төлөвлөсөн туршилтаа зургаа дахь өдөр зогсоохоос өөр аргагүйд хүрчээ.
Энэ тухай Dr. Zimbardo...

In less than a week the experience of imprisonment undid(temporarily) a lifetime of learning; human values were suspended,and the ugliest, most base, pathological side of human nature surfaced.
We were horrified because we saw boys(guards) treat others as if they were despicable animals, taking pleasure in cruelty, while other boys(prisoners) became servile dehumanized robots who thought only of escape, of their own individual survival, and of their mounting hatred for the guards
гэж бичиж үлдээсэн байдаг. Энэхүү Стэнфордын шоронгын туршилтыг яагаад товлосон хугацаанаас эрт дуусгасан, туршилтад оролцогчид хэрхэн хүнлэг чанараа гээж, адгуус мэт авирлах болсон, мөн institutional norm гэгч нь хүний авирт хичнээн нөлөөлдөг болохыг social psychology-ийн дурын сурах шүүрэн авбал дүүрэн бичээстэй бий.
Гэхдээ заавал сурах бичиг шүүрч авалгүйгээр Das Experiment-г үзээд төсөөлөл авч болох юм. Кино прокатны хажуугаар гэнэгүй явж байтал Der Untergang-с танил болсон царайнууд шинэ кинонд тоглосон байхаар нь сонирхоод авч үзсэндээ огт харамсаагүй шүү. Сургамжтай кино гэдэг нь илт хэрэг ч, кино урлагын талаас хир бүтээл болохыг таны aesthetic мэдрэмжинд даатгая.

5 comments:

Tuvshin said...

Beginners guide to psychoanalysis!

Shite! Minii unconscious dotor yag ter shorongiin huyaguudiinh shig avir nuugdaj baigaa gej bodohoor uuruusuu ch aih shig. Yur ni yavj "Clockwork Orange"-iig nahisan neg uznee. Unconscious-iinhoo handiig darii baiz :P

Kinonii huvid bol minii muu hazgai aesthetic sensibility tun davguy bolj gej guremdej baih yum.

Thanks Hashaa,
Unench fan chini :P

Anonymous said...

Сонирхолтой санагдлаа энэ киног үзнээ.
Киноны талаар зөвлөгөө өгдөг танай блогоор орох их дуртай шүү. Улам их хичээнэ гэдэгт итгэж байна.
Би блог дээрээ нэг санал асуулгархуу юм үүсгэчихлээ. Сонирхож үзээд мөн саналаа өгвөл туйлын их баярлах болноо.

Anonymous said...

Ene turshiltyin talaar neleen deer uzej baisan baih shuu. Bi ch jujigleed l baina gej bodson. hehe
Dundaas n' harin zogsoohoor n' gaihaad l...
Kino n' garsyin bhnee, uzne ee huu.

Harin dotor nuugddag dald aviruud huvid ch hun burt baidag gej l uuriiguu taivshruulah yum daa.

Anonymous said...

Здорово,
Меня обычно зовут Евгений Гершин. Может быть, мы пересекались онлайн, но, более вероятно, Вы про меня не слышали.
Я отвечаю в обществе SamsonBlinded за отслеживание журналов на русском , и время от времени почитываю Ваш блог. Рад пригласить Вас полистать русскую версию вебсайта, Овадии Шохера на www.samsonblinded.com/rublog/?post=…
Гугл остановил рекламу английской копии этого веб-журнала из-за "неприемлемого содержания". Яху также заблокировал рекламу большей части страниц сайта. Амазон - крупнейший реалиазатор книг в мире - уничтожил все отзывы на книгу Овадии. Свыше 172 тыс. человек из 79 стран прочли книгу Шохера 'Ослепленный Самсон: Взгляд на ближневосточный конфликт с позиций Макиавелли.'
Шохер - политик, использующий псевдоним. Шохер рассказывает жестокую правду о арабо-израильском конфликте, террористах и распространении ядерного вооружения. Овадия равно критичен и к израильскому правительству, и к Соединенным Штатам, и к мусульманам. Он показывает, как политическая корректность содействует мусульманским бандитам и угрожает христианской и еврейской цивилизации.
Нам Было бы очень интересно узнать Ваше мнение о статьях Овадии Шохера.
Пока,
Евгений Гершин

Anonymous said...

Bi bas Kino sonirxodog yum. Gexdee neorealist classikuudiig iluutegeer sonirxodog. Orchin tsagiinxaas zarim nairuulagchdiig (Pedro Almadovar, Kim Ki Duk, Lars fon Trier, Katrin Breillat gm)Ene kinog uzej baisan Dajgui sain xiigdsen kino gej boddog. minii blogt orj uzeerei bi bas gaigui yum bichxiig xicheenee ESUON